Cách đây 5 năm, “Phẫu thuật bằng robot” vẫn còn là một thuật ngữ ít được các thầy thuốc và bệnh nhân nhắc đến trong những thảo luận về điều trị phụ khoa.

Ngày nay, thuật ngữ này đã được nhiều người biết đến. Theo Arnold P. Advincula, thuộc đại học Michigan và Javier F. Magrina, thuộc bệnh viện Mayo - Arizona, các bác sĩ lâm sàng hiện đang tìm cách tiếp cận và học hỏi phương pháp phẫu thuật này để ứng dụng trong điều trị cho bệnh nhân.

Năm 2000, cơ quan quản lý thuốc và thực phẩm Hoa Kỳ (FDA) chấp thuận phẫu thuật nội soi bằng robot, và đặc biệt là dùng robot trong phẫu thuật cắt tử cung vào năm 2005. Phẫu thuật robot cho phép phẫu thuật viên ngồi ở chỗ điều khiển trong khi 3-4 cánh tay robot di chuyển trên người bệnh nhân dưới sự điều khiển của phẫu thuật viên. Trong phụ khoa, phẫu thuật robot có thể được áp dụng trong cắt tử cung, bóc nhân xơ, bóc u lạc nội mạc tử cung và trong bệnh lý ác tính ở cổ tử cung.

Các điểm thuận lợi của phẫu thuật robot

Phẫu thuật nội soi thông thường có một giai đoạn ban đầu khá khó khăn đối với các bác sĩ lâm sàng bởi vì nó chỉ có hình ảnh hai chiều và đòi hỏi sự thuần thục về cảm giác của cử động tay. Tuy nhiên, phẫu thuật robot có thể giải quyết những vấn đề này do nó sử dụng hình ảnh 3 chiều và những dụng cụ có khả năng di chuyển tương tự như cổ tay của phẫu thuật viên. Hệ thống robot loại bỏ được vấn đề rung tay của phẫu thuật viên và cho phép phẫu thuật viên ngồi thay vì phải đứng trong quá trình phẫu thuật, từ đó giúp chống lại sự mệt mỏi.

Theo bác sỹ Magrina, trong phẫu thuật lạc nội mạc tử cung và ung thư cổ tử cung, một số nghiên cứu chỉ ra rằng thời gian phẫu thuật robot tương đương với phẫu thuật mở bụng và bằng hoặc ngắn hơn phẫu thuật nội soi. Khi so sánh với phẫu thuật mở bụng, phẫu thuật robot làm giảm sự mất máu và thời gian nằm viện cũng như thời gian hồi phục. Dữ kiện ban đầu về tỷ lệ sống sót và tái phát cho thấy không có sự khác biệt với phẫu thuật thông thường, nhưng hiện chưa có đủ các dữ kiện lâu dài.

Những trở ngại của phẫu thuật robot

Trở ngại lớn nhất của phẫu thuật robot chính là giá thành cao. Theo bác sĩ Advincula, hệ thống robot trị giá khoảng 1,6 triệu USD và cần 100.000 USD để bảo dưỡng mỗi năm. Thêm vào đó, phẫu thuật viên phải trải qua quá trình huấn luyện cũng như cần có người giám sát trong những ca phẫu thuật bằng robot đầu tiên. Đồng thời, Advincula cũng khuyến cáo các bác sĩ lâm sàng phải tập phẫu thuật trên động vật trước khi phẫu thuật trên người.

Một bất lợi khác của phẫu thuật robot là thiếu sự nhất trí về việc đào tạo nhân lực. Theo yêu cầu của FDA thì cần có từ 1 đến 2 ngày đào tạo để xác nhận phẫu thuật viên có thể sử dụng hệ thống, nhưng điều đó không có nghĩa là phẫu thuật viên đã có thể phẫu thuật trên bệnh nhân. Không có một tiến trình tiêu chuẩn hóa nào để có thể xác nhận phẫu thuật viên đã có khả năng cũng như có quyền sử dụng hệ thống phẫu thuật robot. Bác sĩ Magrina khuyến cáo rằng mỗi bệnh viện nên xây dựng một hệ thống xác nhận quyền hạn hoặc hệ thống công nhận trình độ của phẫu thuật viên để xác định trước những yêu cầu cần có trước khi thực hiện các cuộc phẫu thuật bằng robot. 

(Nguồn: ACOG, 05/2009)

BS Vương Tú Như